Wypalenie autystyczne

Pojęcie „autistic burnout” czyli autystyczne wypalenie omawiane jest w kręgach samorzeczników i w społeczności autystycznej od dawna. Niestety, to bardzo realne zjawisko nie jest jeszcze wystarczająco szeroko przebadane przez naukowców.

Czym jest wypalenie autystyczne?

Wypalenie autystyczne zostało zdefiniowane jako bardzo wyniszczający stan charakteryzujący się ekstremalnym zmęczeniem, wycofaniem, problemami z funkcjami wykonawczymi i ogólnym funkcjonowaniem, wraz ze wzmożoną manifestacją cech autystycznych. Stan ten jest różny od depresji oraz wypalania nie-autystycznego (np zawodowego) (Higgs et al 2021; pp 2326).

Wypalenie autystyczne często diagnozowane mylnie jako depresja, zwłaszcza u autystów, ktorzy się tak dobrze maskują, ze nie mają jeszcze diagnozy. Ponieważ brakuje formalnych narzędzi diagnostycznych, nawet psychiatrzy i terapeuci  zajmujący się autyzmem nie mogą jednoznacznie zdiagnozować wypalenia autystycznego (Lisback et al 2019).

Objawy

Wypalenie autystyczne objawia się przede wszystkim ogólnym wycieńczeniem i zaostrzeniem objawów autyzmu. Moze wiązac się z utratą mowy (mutyzm selektywny), umiejętności społecznych, pamięci roboczej (krótkiej), spadkiem funkcji wykonawczych mózgu, zaniechaniem dbania o siebie, zmniejszoną umiejętnością radzenia sobie z bodźcami, przebodźcowaniem oraz zwiększeniem stimowania (Cage, Troxell-Whitman, Z. 2019). Wypalenie autystyczne może trwać od jednego dnia nawet do kilku miesięcy.

Zazwyczaj podczas wypalenia autyści wycofują się ze świata, potrzebują spokoju, izolacji oraz drastycznego zmniejszenia bodźców. Wielu szuka komfortu i pocieszenia w swoich zainteresowaniach czy powtarzalnych rutynach i czynnościach.

Wstępne ustalenia w badaniach pokazują, że w przeciwieństwie do depresji, wypaleniu nie towarzyszy zachwianie równowagi chemicznej mózgu dlatego też leki przeciwdepresyjne z grup SNRI i SSRI nie zadziałają (Raymaker 2020). Różne są też stany emocjonalne. Depresja u wielu osób pojawia się pustka emocjonalna, podczas gdy wielu artystów w trakcie wypalenia zmaga się z gniewem lub frustracja (.ibid).

Przyczyny

Rozróżniamy trzy główne przyczyny wypalenia autystycznego. Najważniejszą z nich jest maskowanie, czyli udawanie osób neurotypowych. Badania pokazują, że autyści maskują się w wielu kontekstach i z różnych powodów. Ci, którzy się maskują, niezależnie od poziomu maskowania, doświadczają znacznie większej ilości problemów ze zdrowiem psychicznym niż osoby nie maskujące się wcale, w tym wypalenia (Higgins et al 2021).

Drugim powodem może być długotrwałe przebodźcowanie, na przykład hałas podczas spotkań towarzyskich. Oczywiscie to może łączyć się to z pierwszym problemem – jeśli autysta maskuje się żeby, na przykład, przebywać na spotkaniach towarzyskich.

Ostatnią przyczyną są duże i/lub nagłe zmiany w życiu. Wiele osób doświadcza wypalenia w okresach przejściowych w życiu, na przykład podczas zmiany szkoły z podstawówki na liceum, rozpoczęcie studiów, rodzicielstwem, przeprowadzką lub zmianą pracy. Obciążenie psychiczne związane z tymi zmianami może mieć wpływ poprzez zburzenie znanych rutyn i/lub stwarzanie nowych sytuacji, w których wcześniejsze strategie maskowania nie działają.

Długotrwałe skutki

Wypalenie autystyczne choć nie jest depresją, może do niej prowadzić oraz do stanów lękowych. Jest też przyczyną nagminnych myśli i prób samobójczych oraz ideacji samobójstwa.

Wiele osób mówi też o niemożności powrotu do poprzednich umiejętności maskowania – z każdym epizodem wypalenia, zdolności do maskowania i radzenia sobie maleją także w okresie późniejszego unormowania nastroju. Czasem długotrwale cierpią również  funkcje kognitywne i inteligencja.

Leczenie i profilaktyka

Poza pracą z terapeuta-specjalista, nie ma w chwili obecnej ustalonego sposobu na leczenie wypalenia autystycznego. Każdy atutysta musi wypracować sobie swoją metodę. Dobrym źródłem pomocy i praktycznych informacji są fora i grupy społeczności autystycznej.

Najlepszym sposobem na przeciwdziałanie wypaleniu jest unikanie przebodźcowania oraz możliwie jak największa redukcja zachowań maskujących. Niezwykle ważne jest też otrzymanie diagnozy autyzmu jak najszybciej. Bez samoświadomości, autyści popychani są by maskować się jeszcze bardziej, co skutkuje częstszymi i silniejszymi wypaleniami.

W profilaktyce pomóc może tez zdrowy tryb życia, uprawianie sportów i zbilansowana dieta, które wpłyną pozytywnie na problemy ze snem. Tym niemniej trzeba pamiętać, że żadna dieta czy ćwiczenia nie są w stanie zrównoważyć presji i obciążenia psychicznego, jakim jest dla autysty maskowanie.

Źródła:

• Cage, E., Troxell-Whitman, Z. (2019) Understanding the Reasons, Contexts and Costs of Camouflaging for Autistic Adults. J Autism Dev Disord 49, 1899–1911 (2019).
• https://doi.org/10.1007/s10803-018-03878-x
• Higgins, J. M. et al. (2021) ‘Defining autistic burnout through experts by lived experience: Grounded Delphi method investigating #AutisticBurnout’, Autism, 25(8), pp. 2356–2369. doi: 10.1177/13623613211019858.
• Libsack, E.J., Keenan, E.G., Freden, C.E. et al. (2021) A Systematic Review of Passing as Non-autistic in Autism Spectrum Disorder. Clin Child Fam Psychol Rev 24, 783–812 . https://doi.org/10.1007/s10567-021-00365-1
• Raymaker, D. (2020) Transition to Adulthood – Autistic Burnout and the Costs of Coping and Passing: Seattle CHildren’s Autism Centre: https://www.youtube.com/watch?v=KRmKuUkz1Ww&t=4s ACCESSED 04/01/2022
• Raymaker, D. Teo, A.R. Steckler, N.A.  Lentz, B. Scharer, M. Delos Santos, A. Kapp, S. K. Hunter, M. Joyce, A.Nicolaidis. C. Having All of Your Internal Resources Exhausted Beyond Measure and Being Left with No Clean-Up Crew: Defining Autistic Burnout; Autism in Adulthood..132-143.